Zeldzaam zijn ze niet, de aardmetalen waarvoor Amerika nu is overgeleverd aan China. Van de 50 mineralen die de VS aanmerkt als 'kritiek', heeft alleen Alaska er al 49 in de grond zitten. Toch ziet het er niet naar uit dat de Amerikanen snel zelfvoorzienend worden. Want alleen al het openen van een mijn kan decennia duren.
Op zoek naar goud zeeft JR Krause het gruis in een kreek. Hier, rond de stad Fairbanks, barstte begin vorige eeuw de goudkoorts in Alaska los. "Voor het geld hoef ik het niet te doen, het is vooral leuk om buiten te zijn en goud te vinden", zegt Krause, die overdag werkt in Fort Knox, een van de grootste goudmijnen van Amerika. "Wat je vindt mag je houden, belasting hoef je niet te betalen."
Ruim 120 jaar na de goudkoorts wordt het edelmetaal nog volop gemijnd. "Als het weer goed is, zien we het aantal vrachtwagens met gouderts toenemen", zegt Patrice Lee van Clean Air Alaska. Ze telt zeker zestig trucks per dag die heen en weer rijden tussen de Manh Choh-mijn en Fort Knox, waar de lading gouderts wordt verwerkt.
Hobbelige wegen
Alaska is niet gemaakt voor deze zware trucks, vinden omwonenden. De ontdooiende permafrost leidt tot gaten en verzakkingen in de hobbelige wegen. "Of het nou gaat om goud- of mineralentransport: het lijkt erop als of er eerst een grote ramp moet gebeuren voordat onze zorgen serieus worden genomen", zegt Barbara Schumann van Safe Alaska Highways.
"De mijnbouwhausse in Alaska gaat door", stelt directeur Deantha Skibinsi van de Alaska Miner's Association, de club van mijnbouwers. "Mineralen horen daar zeker bij. We zitten nu in de exploratiefase." De afhankelijkheid van China afbouwen is het doel: nu nog wordt grofweg 70 procent van alle zeldzame aardmetalen wereldwijd gemijnd in China.
Dat is een grote kwetsbaarheid voor de VS. China aarzelt niet de Amerikanen af te knijpen van de toegang tot cruciale mineralen; het is een stok om mee terug te slaan in Trumps handelsoorlog.
Geen zakenmensen
"China heeft op slimme wijze zo'n beetje een monopolie op de wereldwijde magneetmarkt verworven", zei Trump er recent over. "Dat komt doordat presidenten geen zakenmensen zijn. Zij hebben dat laten gebeuren, en dat hadden ze niet moeten doen. Maar wij hebben veel meer. Onze kaarten zijn veel groter en beter dan die van hen."
Grondstoffen hebben is één ding, ze ontginnen een tweede. "Het duurt ongeveer 29 jaar om een mijn met vergunningen operationeel te krijgen", vertelt Skibinsi. "Hopelijk kan dat flink korter worden, maar het is echt alle hens aan dek."
Trump tekende al een aardmetalendeal met Oekraïne, hij liet zijn oog vallen op Groenland en hij kijkt naar Congo en Rwanda. In eigen land staat Alaska al een tijd in de startblokken, maar geld en vergunningen blijven hordes. "Voordat een mijn geopend is ben je al snel een paar decennia verder", zegt ook Lee Ann Munk van het Critical Minerals Collective, dat zich richt op onderzoek en ontwikkeling in de sector.
Afvalbergen doorzoeken
Zij vraagt zich af of er genoeg gebeurt om de VS uit de Chinese houdgreep te wurmen. "Veel hangt af van de vraag of er wordt geïnvesteerd", zegt Munk. Alaska heeft vrijwel geen capaciteit om aardmetalen te verwerken. Bedrijven zien er nog te weinig brood in: te duur, te riskant.
Daarom wordt nu gekeken naar het winnen van aardmetalen uit tailings: bergen mijnafval uit bestaande mijnen. "Het gaat om mineralen die destijds zijn weggegooid omdat ze geen waarde hadden", legt mijnexpert Tom Bundtzen uit.
Hij wijst naar bergjes stenen en gruis langs wegen en beken. "Het is een optie om te zien wat er nog in zit." Al kent ook dat pad beperkingen. "Een deel is al gebruikt voor de aanleg van wegen en andere infrastructuur."
Toch concluderen experts dat die afvalbergen voorlopig het beste recept bieden om de ergste mineralenhonger te stillen. "Alaska heeft weinig infrastructuur", zegt grondstoffenkenner Brent Sheets van de Universiteit van Alaska in Fairbanks. "De beste manier om kritieke mineralen te winnen is daarom om mee te liften op bestaande mijnen. Voor de infrastructuur, de wegen, is immers al betaald."
In de tussentijd is het zaak beter in kaart te brengen wat er überhaupt waar in de grond zit. "Gedetailleerde kaarten bestaan er niet", zegt hij. "Terwijl juist die gegevens de sleutel zijn tot nieuwe ontdekkingen."