Het grondoffensief dat Israël sinds dinsdag uitvoert stelt de inwoners van Gaza-Stad voor een onmogelijke keuze: vertrekken naar overvolle tentenkampen zonder voorzieningen in het zuiden, of blijven in een stad die is veranderd in een kapotgeschoten slagveld.
Israëlische troepen dringen steeds dieper Gaza-Stad binnen, onder dekking van de hevigste bombardementen sinds het begin van de oorlog. "Gaza brandt," verklaarde defensieminister Katz op X. Volgens hem slaat het leger "met ijzeren vuist toe" en vechten soldaten "om de voorwaarden te scheppen voor de vrijlating van de gijzelaars en de nederlaag van Hamas."
Het gaat volgens Israël om een gevecht tegen zo'n 3000 Hamas-militanten die nog in de stad aanwezig zouden zijn, maar er zijn vooralsnog weinig tekenen van tegenstand. Hulporganisaties wijzen erop dat bij de aanvallen al tientallen burgers om het leven zijn gekomen, onder wie veel kinderen.
Bij een aanval met vermoedelijk een raket op een voertuig kwamen in Gaza-Stad gisteren zeker vijf mensen om het leven:
"De evacuatie van Gaza-Stad is bijbels", zegt Rachael Cummings, humanitair directeur van Save the Children, vanuit Gaza. "We zien een massale exodus, vaak te voet, met mensen die niets anders hebben dan de kleren die ze dragen. De meesten zijn totaal uitgeput."
Op deze satellietbeelden is te zien dat hoewel veel tenten in het kustgebied van Gaza-Stad zijn verdwenen, er nog altijd duizenden mensen zijn gebleven:
Velen durven de 30 kilometer-lange tocht naar de zogenoemde humanitaire zone in het zuidelijke al-Mawasi dan ook niet te maken, uit angst nooit meer terug te mogen keren. "Het gevoel heerst dat wie gaat voorgoed alles kwijt is", zegt Cummings.
Zelfs wie wil vluchten stuit op bijna onmogelijke obstakels. Door brandstofschaarste kost een huurauto inmiddels tot 5000 sjekel (1300 euro), ver buiten bereik van de meeste gezinnen. Het Israëlische leger waarschuwt intussen dat Gaza-Stad een "gevaarlijke gevechtszone" is en blijft aandringen op het vertrek van alle burgers.
Doden, gewonden en verwoesting
Volgens het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid in Gaza heeft het Israëlische leger dinsdag meer dan 90 Palestijnen gedood in Gaza-Stad, onder wie inwoners die probeerden te vluchten toen hun auto op de kustweg onder vuur werd genomen. In totaal werden dinsdag meer dan 100 Palestijnen gedood in de Gazastrook; een onderscheid tussen burgers en militanten wordt bij het verstrekken van de slachtofferaantallen niet gegeven. Ook werden er bijna 20 flatgebouwen verwoest, evenals de Aybaki-moskee in het oosten van Gaza-Stad.
Volgens Cummings zijn vooral kinderen de dupe. "Zelfs al vóór het grondoffensief wachtten zo'n 15.000 kinderen op medische evacuatie. De meesten hebben amputaties, schotwonden of traumatische verwondingen door explosies. Er is totaal geen gespecialiseerde zorg meer beschikbaar."
"Op dit moment sterft er ongeveer ieder uur één kind in Gaza." Voor wie erin slaagt al-Mawasi te bereiken, blijft de situatie uitzichtloos. "Mensen worden daar opeengepakt in tentenkampen op slechts 12 procent van Gaza's grondgebied", zegt Cummings. Het kamp is bovendien al meerdere keren getroffen door Israëlische luchtaanvallen.
De omstandigheden zijn zo erbarmelijk dat sommige gezinnen besluiten terug te keren. Volgens Gazaanse autoriteiten zijn dinsdag alleen al zo'n 15.000 mensen teruggekeerd naar Gaza-Stad, omdat het leven in al-Mawasi onhoudbaar bleek. Waar dat cijfer precies op gebaseerd is niet duidelijk.
Leven tussen ruïnes
Na de eerste fase van de oorlog keerden volgens Palestijnse autoriteiten al honderdduizenden Palestijnen terug naar Gaza-Stad om te leven tussen de ruïnes. Hoeveel er nu nog over zijn, is onduidelijk. Volgens een Israëlische legerofficier hebben zo'n 350.000 mensen de stad inmiddels verlaten.
's Werelds grootste hulporganisaties hebben dinsdag de internationale gemeenschap opgeroepen om krachtiger op te treden. Zij omschrijven de situatie in de Gazastrook als een "ongekende humanitaire catastrofe".
De verklaring, ondertekend door onder andere Save the Children, ActionAid International en Oxfam, stelt dat regeringen moeten ingrijpen om te "voorkomen dat het leven in de Gazastrook volledig wordt vernietigd".
Israël als Sparta
Een VN-commissie concludeerde gisteren dat Israël genocide pleegt. Navi Pillay, voorzitter van de commissie, zei dinsdag dat Israëlische leiders persoonlijk verantwoordelijk worden gehouden voor de oorlog in Gaza. Ze noemde premier Benjamin Netanyahu, voormalig defensieminister Yoav Gallant en president Isaac Herzog. Maar ook waarschuwde ze in The New York Times dat alle landen de plicht hebben genocide te voorkomen en dat daarom meer maatregelen tegen Israël genomen moeten worden.
In hoeverre Netanyahu zich, met de schijnbaar onvoorwaardelijke steun van de VS onder president Trump, nog laat sturen door meer internationale druk is de vraag. Deze week erkende Netanyahu dat Israël steeds meer geïsoleerd raakt; daardoor zou Israël een voorbeeld moeten nemen aan de oude Griekse stadsstaat Sparta, oftewel sterk gemilitariseerd en zelfvoorzienend. Netanyahu's opmerkingen leidden tot felle kritiek van de oppositie en van het Israëlische bedrijfsleven, al is ook daarbij de vraag in hoeverre de premier er zich wat van aantrekt.
In Gaza-Stad is volgens Israël inmiddels 40 procent van de bevolking vertrokken, maar honderdduizenden zitten nog altijd vast, te arm om te gaan, murw geslagen of te bang om de tocht naar het zuiden te maken én hun stad voorgoed kwijt te raken.