In Oekraïne zijn opnieuw mensen de straat op gegaan, in aanloop naar de stemming over een nieuwe anti-corruptiewet. In meerdere steden in het land, waaronder Kyiv en Lviv, maakten betogers duidelijk dat ze willen dat anticorruptie-instanties onafhankelijk kunnen blijven opereren. Velen hielden borden vast met steunbetuigingen aan deze instanties.
Het Oekraïense parlement stemde vorige week in met een wet die regelt dat twee belangrijke organisaties die corruptie bestrijden, worden ondergebracht bij het Openbaar Ministerie. De hoogste baas daar wordt niet verkozen, maar aangesteld en is een vertrouweling van president Zelensky. De zorg is dat hij onderzoeken naar andere intimi van de president kan dwarsbomen.
Na de stemming gingen in heel Oekraïne mensen de straat op om te protesteren tegen de regering, voor het eerst sinds het begin van de oorlog met Rusland. Ook de Europese Commissie en Europese regeringen, bondgenoten van Oekraïne in de oorlog, reageerden kritisch. Voorzitter Von der Leyen bond de Oekraïense president Zelensky persoonlijk op het hart de onafhankelijkheid van de anticorruptie-instanties te waarborgen.
Kort daarna liet Zelensky weten dat ook hij wil dat de organisaties onafhankelijk hun werk kunnen blijven doen. Terwijl de inkt van zijn handtekening onder de aangenomen wet nog nauwelijks droog was, kondigde hij een nieuwe wet aan. Die moet de onafhankelijkheid van de organen weer herstellen. Dat voorstel komt vandaag in stemming; het parlement keert daarvoor terug van reces.
Bijsturen
Afgaand op de nieuwe straatprotesten zijn niet alle Oekraïners er gerust op dat alles in kannen en kruiken is als dat voorstel wordt aangenomen. In Kyiv gingen gisteravond zo'n duizend mensen de straat op, meldt de publieke omroep Suspilne. Ook in steden als Lviv, Odesa, Dnipro en Zaporizja waren demonstraties.
De omroep sprak in Kyiv met demonstranten. Een van hen, een vrouw, zei te demonstreren om het belang van de rechtsstaat te benadrukken. "Corruptie verwoest het land van binnenuit en in ons land proberen ze het al van buitenaf te verwoesten." Een demonstrerende man zei dat hij de regering wil bijsturen: "Het land gaat de verkeerde kant op, dus komen hier mensen om het land weer de goede richting op te krijgen. We hopen dat de autoriteiten de stem van het volk horen."
Bestrijding van corruptie is een belangrijke Europese voorwaarde voor toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie. De EU steunde in 2015 de oprichting van NABOe en SAPO, de belangrijkste anticorruptie-organisaties in het land. "Het moet op deze solide fundamenten voortbouwen en onafhankelijke anticorruptie-organen in stand houden, die de hoeksteen vormen van de Oekraïense rechtsstaat", zei Eurocommissie-voorzitter Von der Leyen zondag nog.