"Als je sterk staat, ga je geen kruisraket op een woonwijk afsturen", zegt secretaris-generaal van de NAVO, Mark Rutte. Hij noemt de aanval op de Oekraïense hoofdstad Kyiv van gisteren tegen de NOS een teken van zwakte van de Russische president Poetin.
Rutte was in de Verenigde Staten om daar te praten met president Trump, ministers en veiligheidsadviseurs over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne. Rutte is "niet pessimistisch, en zelfs een beetje optimistisch" dat er een bestand mogelijk is tussen Rusland en Oekraïne.
De NAVO-chef wilde niet ingaan op de vraag of Europa en de VS niet te veel verschillen in zienswijzen. Zo zit de VS regelmatig met Rusland om tafel en lijkt het land te vinden dat Oekraïne onder meer moet accepteren dat bezette delen van Oekraïne Russisch grondgebied worden. Vandaag was de Amerikaanse veiligheidsadviseur Witkoff voor de vierde keer in Moskou om daar te spreken met president Poetin. Volgens het Kremlin was het gesprek "constructief en nuttig".
Heikel punt
De Europese leiders scharen zich juist achter Zelensky. Zo zei de Britse premier Starmer dat de aanval op Kyiv "een herinnering is dat Rusland de agressor is" en stelde de Franse president Macron dat Zelensky geen staakt-het-vuren kan accepteren terwijl zijn hoofdstad wordt aangevallen.
Een heikel punt in de onderhandelingen lijkt de Krim te worden. Dat schiereiland werd in 2014 door Rusland bezet en eenzijdig tot Russisch grondgebied verklaard. Afgelopen week bracht The Washington Post op basis van bronnen het nieuws dat de VS bereid is te erkennen dat de Krim bij Rusland hoort.
De Oekraïense president Zelensky heeft altijd gezegd dat het een doel is om de Krim te heroveren, maar erkende ook dat Oekraïne daar niet de militaire slagkracht voor heeft. Ook de NAVO stelde dat het nooit zou gebeuren dat NAVO-landen accepteren dat de Krim geannexeerd is.
Rutte wil dan ook niet veel kwijt over hoe de NAVO, Europa en de VS dit soort onderwerpen bespreken bij onderhandelingen. Volgens hem is er een groot verschil tussen vaststellen dat een deel van een land is veroverd, en accepteren dat dat deel dan ook juridisch van de veroveraar is. "Feitelijk is er een groot verschil tussen zien dat het gebeurt en het juridisch vaststellen", vindt de NAVO-chef.
NAVO-top
De aanstaande NAVO-top in Den Haag moet wat Rutte betreft over twee dingen gaan. Het eerste punt is dat er veel meer geld moet worden uitgegeven aan defensie. Dat is nodig vindt hij, want "de Russische dreiging neemt met de dag toe". Ook China is volgens hem hard op weg om een grotere macht te worden. "Die hebben al duizend kernraketten in 2030, dus we moeten in Europa en Canada veel meer uitgeven."
Ook stelt hij dat er meer wapens moeten worden gemaakt. Hij refereert aan de uitspraak van de koning van gisteren. Willem-Alexander zei dat Nederland zich "tot de tanden toe moet bewapen" om veilig te blijven. Volgens de koning "bewijst Oekraïne en bewijzen andere conflicten dat het idee dat we altijd vrijheid en vrede zouden hebben, niet meer het geval is".
De NAVO-chef wil nog niet te veel ingaan op de eventuele uitkomsten van de NAVO-top, maar zegt dat het belangrijk is dat er aan het eind een alliantie op het wereldtoneel staat. "We moeten duidelijk maken aan Poetin: probeer ons nooit aan te vallen, want de reactie zal vernietigend zijn."