Iedere dag komen in Nederland tientallen mensen vast te zitten in een lift. Vaak duurt het zo lang dat de brandweer eraan te pas moet komen. Vorig jaar gebeurde dat ruim 6000 keer, blijkt uit onderzoek van de regionale omroepen en de NOS.
Het vaakst werd de brandweer opgeroepen op station Purmerend Weidevenne: zestien keer. Bij een winkelcentrum in Lisse werd de brandweer dertien keer groepen om iemand te bevrijden, bij een flatgebouw in de Bijlmer in Amsterdam tien keer.
Niet altijd is de brandweer nodig om mensen te bevrijden, want de brandweer komt alleen als er niet snel een lifttechnicus kan komen. Het werkelijke aantal liftopsluitingen is daardoor hoger dan 6000.
Tekort aan personeel
De Nederlandse Vereniging voor Lift- en Roltraptechniek (VLR) becijferde dat tussen 2021 en 2023 het aantal incidenten is gestegen van ruim 10.000 naar ruim 12.000. Voor 2024 is er nog geen cijfers. De VLR schat dat er in het land ruim 107.000 liften zijn.
VLR-directeur Kees van der Sluijs verklaart het hoge aantal opsluitingen onder meer uit een tekort aan deskundig personeel. "Helaas kampen wij net als de gehele technische sector met een groot tekort aan kwalitatieve vakmensen", zegt hij. Steeds meer liften zijn aan het eind van hun levensduur en krijgen ook niet het noodzakelijke onderhoud.
Een lift gaat gemiddeld vijftien tot twintig jaar mee. "Dat is het moment waarop een beheerder moet overgaan tot modernisering. Om allerlei redenen blijft dat vaak uit", zegt Van der Sluijs. Daarnaast leidt vandalisme tot storingen. Denk aan mensen die in de liften plassen of springen, of aan de liftdeuren trekken.
Brandweerlieden worden ingeschakeld als een liftmonteur op zich laat wachten. "Mensen die op de noodknop drukken krijgen te horen dat de monteur van een andere klus moet komen, soms zelfs uit een andere provincie", zegt Herman Wesseling van de Veiligheidsregio Utrecht. "Het kan dan anderhalf tot twee uur duren voordat die er kan zijn." In zulke gevallen bellen mensen de hulpdiensten.
Ook in bijvoorbeeld Rotterdam gaat het zo, zegt Erik Linthuis, plaatsvervangend wachtcommandant in die regio. De brandweer kan wel altijd snel helpen, zegt Linthuis. "We hebben een vaste sleutel die op elke lift past. Daarmee kunnen we negen van de tien keer de deur open krijgen. Meestal is de lift tussen twee vloeren stil komen te staan. Dan helpen we de mensen om uit de lift te klimmen."
Zo makkelijk gaat het niet altijd. Krijgt de brandweer de deur niet open, dan moeten hulpverleners boven op de lift zien te komen om vanuit die positie de lift open te krijgen. "Ook dat lukt niet altijd. In dat geval gaan we naar de machinekamer om de lift handmatig te laten zakken." Dat is vaak nog een hele klus vanwege de vele type liften die in bedrijf zijn.
Nieuwe opleiding
In een poging het personeelstekort te verhelpen ontwikkelt de Nederlandse Vereniging voor Lift- en Roltraptechniek nu een liftmonteursopleiding. Deze opleiding moet vanaf komend schooljaar beschikbaar zijn.
Toch is het aanpakken van het personeelstekort niet de enige oplossing. De VLR ziet ook een verantwoordelijkheid voor gebouweigenaren, vooral bij oudere liften.
Ook veiligheidsregio's sporen gebouweigenaren aan om betere afspraken te maken met een onderhoudsbedrijf, als ze merken dat de brandweer herhaaldelijk naar dezelfde liften wordt geroepen.