In Iran is discussie over een nieuwe hoofddoekwet die al is aangenomen door het parlement, maar nog moet worden goedgekeurd door president Pezeshkian. Als die zijn handtekening zet, kunnen er nog zwaardere straffen worden opgelegd aan vrouwen die zich niet houden aan de strikte kledingregels.
Vrouwen riskeren boetes, bij herhaaldelijke overtredingen een gevangenisstraf van tussen de 5 en 15 jaar en zelfs de doodstraf. Pezeshkian liet begin deze maand al weten dat hij tegen de wet is.
Ook prominente conservatieve geestelijken zijn geen voorstander, omdat er volgens hen geen draagvlak onder de bevolking is. Toch is de kans klein dat Pezeshkian de wet tegenhoudt, omdat die al door andere instituties is goedgekeurd.
Hoge boetes en doodstraf
Sinds de revolutie in 1979 zijn vrouwen in Iran verplicht om hun hoofd te bedekken en lange, loszittende kleding te dragen. Maar hierop wordt niet altijd even streng gehandhaafd. De laatste maanden werden in Iraanse steden steeds meer vrouwen zonder hoofddoek gezien. Met de nieuwe wet zou dat nog risicovoller worden.
De wet bevat 74 artikelen. Vrouwen en meisjes die video's van zichzelf naar media buiten Iran sturen of vreedzaam actievoeren tegen de wet, kunnen volgens de wet de doodstraf krijgen.
Vrouwen die zich "slecht kleden", riskeren een boete die volgens Amnesty International omgerekend ongeveer 150 euro bedraagt. Bij een vierde overtreding kan dit bedrag oplopen tot zo'n 7500 euro, een gevangenisstraf van rond de vijf jaar, een reisverbod van twee jaar, en een verbod op het gebruik van sociale media gedurende twee jaar.
Als vrouwen de boetes niet kunnen betalen, kunnen auto's in beslag worden genomen. De nieuwe wet verbiedt ook het importeren en verkopen van kleding, beelden, poppen, schilderijen, boeken en tijdschriften die "naaktheid, het afdoen van de hoofddoek en slechte kleding promoten".
'President is marionet'
President Pezeshkian zei deze zomer juist dat de moraalpolitie vrouwen niet moet lastigvallen omdat ze hun hoofddoek niet goed dragen. "Daar zal ik achteraan gaan." Hij werd dit jaar verkozen en voerde campagne met een hervormingsgezinde agenda.
Maar de president heeft in Iran niet veel macht, stelt Iran-expert Damón Golriz. "Het Iraanse regime is geen normale staat. Het is een islamitische staat met als hoogste leider een geestelijke: Ali Khamenei. Die zit er al dertig jaar. De president is eigenlijk een marionet, een facilitator."
Tegelijkertijd is er onder de bevolking veel verzet tegen de strenge kledingvoorschriften. Twee jaar geleden waren er grote protesten na de dood van de 22-jarige Mahsa Amini. Die zou haar hoofddoek niet goed hebben gedragen, waarna ze met veel geweld werd gearresteerd.
De demonstraties werden door het regime hard neergeslagen. Hierbij zijn volgens een Iraanse mensenrechtenorganisatie in de VS meer dan 500 mensen om het leven gekomen. Ook kwamen meer dan 22.000 mensen in de gevangenis terecht, van wie een groot deel later weer werd vrijgelaten. Meerdere mensen zijn ter dood veroordeeld en opgehangen vanwege hun deelname aan de betogingen.
Ondergoed
Ondanks de harde repressie zijn er nu opnieuw Iraniërs die zich verzetten, zegt Golriz. Een vrouw werd vorige maand gearresteerd nadat zij in haar ondergoed rondliep op straat. De beelden hiervan werden massaal gedeeld op sociale media, waar ze veel steun kreeg.
En gisteren werd veelvuldig een video gedeeld van een vrouw die zonder hoofddoek een concert geeft. "Die beweging zorgt ervoor dat het regime het niet lang volhoudt", denkt Golriz. "Als je zo'n wet met de doodstraf moet handhaven, laat je zien dat je niet zo heel sterk bent in eigen land, maar ook niet internationaal."