Charkiv, de tweede stad van Oekraïne met ruim een miljoen inwoners, is het zwaarste slachtoffer van de jongste Russische luchtaanvallen.
De belangrijkste elektriciteitscentrale van de stad is hard geraakt vorige week, in de nacht van donderdag op vrijdag. De verwachting was dat het minstens een jaar zou duren om de centrale repareren. Dat gaat wellicht sneller. En ook slaagt het elektriciteitsbedrijf erin om de stad van stroom te voorzien, door verschillende leidingen om te leggen met veel kunst- en vliegwerk.
Per wijk krijgen huishoudens nu enkele uren stroom per dag, ongeveer een uur of vijf. Dat betekent dat mensen weer kunnen koken en hun appartement kunnen bereiken met de lift. Flats hebben alleen elektriciteit en geen gas. Dit weekend, toen de stroom compleet was uitgevallen, was de situatie "gespannen", vertelt hulpverlener Dmitri Gorjatsjki. Omdat het onmogelijk was om een simpele maaltijd te bereiden.
Geen water
Geen elektriciteit betekent ook geen water. "Dat is ellende voor een gezin met kinderen", zegt vrijwilliger Oleksandr Sirenko. Volgens hem maken mensen er het beste van. "Mensen koken op vuurtjes op de binnenplaats. Ze laten zich niet meer bang maken door de terroristische buurman. We weten van wie het komt."
Nieuwe aanvallen kunnen de precaire situatie veranderen en de stroomvoorziening weer in gevaar brengen. Wat het gevolg is van een luchtaanval van gistermiddag is onduidelijk. Bekend is alleen dat de Russen voor het eerst sinds het begin van de oorlog weer vliegtuigbommen hebben afgeworpen op Charkiv. Die kwamen terecht in een woonwijk op een binnenplaats en er zou ten minste één dode zijn gevallen.
Het gaat waarschijnlijk om dezelfde slimme bommen waarmee de Oekraïners zijn verdreven uit Avdiivka, het stadje in de Donbas dat eind februari viel. De bommen maakten de positie van de verdedigers onmogelijk. Bewoners van Charkiv vragen zich op sociale media af waaraan ze de haat van Poetin te danken hebben.
Sirenko zegt dat vertrekken geen optie is: "We proberen kalm te blijven en ons aan te passen, want ons land is in oorlog." Hulpverlener Gorjatsjki klinkt aanzienlijk somberder. Hij distribueert voedsel onder de allerzwaksten die geen kant op kunnen. Die zijn voor hem de voornaamste reden om te blijven, hen wil hij niet in de steek laten. Maar het leven voor zijn familie, vrouw en kind, is er niet gemakkelijker op geworden.
Omdat er geen straatverlichting meer is, durft Gorjatsjki's vrouw niet meer naar buiten. "Er zijn steeds vaker overvallen, omdat het donker is en er verder niemand is." Zijn 6-jarige zoontje zit veel thuis. "Alles is online. Hij ziet geen klasgenoten en heeft geen enkel fysiek contact. Dat is heel slecht." Gistermiddag wilde hij een bezoek brengen aan zijn nieuwe school in het volgend leerjaar. Maar dat ging niet door: luchtalarm, schuilkelder.
"De stemming in de stad is grijs. Iedereen probeert de moed erin te houden en te blijven glimlachen. Maar als je dan met iemand praat, wordt het heel somber. De fundamenten van het normale leven zijn aangetast. Iedereen maakt zich zorgen," zegt Gorjatsjki tijdens het zoveelste luchtalarm. Videobellen doet hij, zittend op het toilet in de badkamer, de enige plek in huis zonder ramen. "Dit is de veiligste plek."