De voorgenomen aankoop van aandelen Air France-KLM door het kabinet leidt tot gefronste wenkbrauwen in de Tweede Kamer. Veel Kamerleden hebben er grote moeite mee dat het bedrijf de 220 miljoen euro die het kabinet voor de aandelen betaalt, grotendeels gebruikt om een lening van 1,7 miljard euro aan de Franse overheid terug te betalen.
Daarmee gaat er uiteindelijk geld van de Nederlandse belastingbetaler naar de Franse schatkist en dat ligt erg gevoelig. Tegelijkertijd heeft de Tweede Kamer er wel begrip voor dat Nederland met de aandelenaankoop probeert een zo groot mogelijke vinger in de pap te houden bij het luchtvaartbedrijf.
Minister Kaag van Financiën benadrukt dat het haar echt gaat om het vasthouden van invloed op de onderneming, die met veel steun door de coronacrisis is geholpen. "Wij willen het publiek belang borgen", zegt ze. Ze kan er niets aan doen dat het geld uiteindelijk de Franse staatskas spekt: "Als aandeelhouder hebben wij geen invloed op de bestemming van het geld dat binnenkomt door de verkoop van de aandelen."
Geredeneerd vanuit het bedrijf kan ze het wel begrijpen. "Die lening is duur voor de holding door de hoge rente. Door die af te lossen versterkt de onderneming ook zijn positie."
Verwarring bij Kaag
Toch zit ook Kaag ermee in haar maag. Toen ze vanmorgen in Brussel vragen van de NOS beantwoordde over de voorgenomen deal zei ze nog: "Het kan niet de bedoeling zijn dat Nederlands belastinggeld gaat zitten in het afbetalen van schuld richting de Franse staat."
Daar kwam ze later op de dag, op weg naar haar volgende afspraak in Davos, van terug. "Er was sprake van verwarring mijnerzijds. Ik dacht dat de vraag ging over staatssteun." Aan de staatssteun die Nederland aan de luchtvaartmaatschappij geeft, zijn wel duidelijke voorwaarden gesteld.
"Dit is geen kapitaalverstrekking, wij kopen aandelen", beklemtoont Kaag nu. En aan die koop zijn geen voorwaarden te stellen. Op de vraag wat ze vindt van het voornemen van Air France-KLM om de opbrengst in de Franse staatskas te storten zegt ze: "We hebben aangegeven waarom we dit belangrijk vinden: de hub-functie van Schiphol, het economisch belang. En daar is een keuze uit voortgekomen. Het is geen makkelijke beslissing van het kabinet geweest."
Uiteindelijk moeten de Eerste en Tweede Kamer nog toestemming geven voor de aandelenaankoop. Kamerlid Nijboer van de PvdA schetst het dilemma: "Als wij alleen maar geld steken in afkoop van de Franse schuld dan helpt het niets. Tegelijkertijd: als de Fransen het bij Air France-KLM overnemen en Nederland helemaal niets meer te zeggen heeft in het bestuur, heb je ook een probleem."
Bonus voor Smith
Ondertussen is bekend geworden dat de topman van het bedrijf, Ben Smith, een bonus van 4,3 miljoen euro kan verwachten. Dat hebben de aandeelhouders in meerderheid besloten. Er is wel een duidelijke voorwaarde: hij krijgt het geld pas als driekwart van alle staatssteun die het bedrijf heeft ontvangen is terugbetaald.
Kaag is niet blij met de bonus voor de topman van een bedrijf dat voorlopig alleen verlies lijdt. "Het is niet begrijpelijk, niet acceptabel", zegt ze. Nederland heeft als aandeelhouder de bonus niet kunnen tegenhouden.