Bij het EK voetbal buigen de deelnemende landen zich niet alleen over welke spelers moeten worden opgesteld en in wat voor systeem. Een andere vraag is: knielen of niet knielen? Hoewel veel Europese landen het anti-racismegebaar lijken te steunen, is er ook weerstand, ook bij de eigen fans.
Voorafgaand aan de uitzwaaiwedstrijd van Engeland tegen Roemenië liet de Engelse bondscoach Gareth Southgate er geen misverstand over bestaan: zijn ploeg zal knielen voorafgaand aan iedere wedstrijd, om zo solidariteit te tonen met de strijd tegen racisme en de Black Lives Matter-beweging.
Ook België knielt, met sterspeler Romelu Lukaku als boegbeeld. Lukaku zegt hiermee te strijden voor diversiteit: "Niet alleen voor de zwarte gemeenschap, ook voor de vrouwen. Kleur, seksualiteit, geloof, maakt niet uit. Iedereen moet gerespecteerd worden", zei hij tegen Belgische media.
Fluitende Russen en Hongaren
Op het EK voetbal knielen de spelers van Engeland, Wales en België voor elke wedstrijd. Van veel andere deelnemende landen is onduidelijk of ze dat doen. Andere landen zullen uit solidariteit mee knielen, zoals Zwitserland dat in de wedstrijd met Wales deed.
Het Nederlands elftal heeft aangekondigd niet te zullen knielen. Aanvoerder Georginio Wijnaldum zei gisteren op de persconferentie: "We hebben het daar wel over gehad. Maar we hebben besloten om dit niet te doen. We proberen het op een andere manier onder de aandacht te brengen."
De verwachting is dat Oost-Europese landen als Polen, Kroatië, Tsjechië, Hongarije, Rusland en Slowakije er ook niet aan meedoen, blijkt uit dit overzicht van de Britse tabloidkrant The Sun. En kniel je daar als bezoekende ploeg wel, dan kun je afkeuring van het publiek verwachten, liet de Hongaarse premier Orbán weten.
Dat bleek gisteren in de wedstrijd van België tegen Rusland in Sint-Petersburg. De Belgische ploeg knielde wel, de Russische niet en de Russische fans floten massaal de Rode Duivels uit. Eerder kreeg Ierland in een wedstrijd in en tegen Hongarije eenzelfde ontvangst van het thuispubliek.
De Hongaarse premier Orbán verdedigde de boe-roepende fans in Boedapest. "Als je te gast bent in een land, begrijp dan de cultuur en provoceer niet", zei hij in een reactie.
Ook weerstand in West-Europa
In andere Europese landen lijkt de steun bij het publiek voor de knielactie groter. Uit een Britse enquête blijkt dat 79 procent van de Portugezen achter de geste staat. Van de andere negen West-Europese landen in het onderzoek staat Nederland onderaan het lijstje: 44 procent van de ondervraagden is positief, 45 procent staat er niet achter.
De teams van Engeland en België merken evenwel dat er in eigen land ook weerstand is tegen knielen voor de wedstrijd. Zo plaatste het Facebookaccount van Sporza, de sporttak van de Vlaamse publieke zender VRT, een waarschuwing onder een post over de Belgische nationale ploeg.
"Dienstmededeling voor de sjarels die hier weer komen zagen over Lukaku en het knielen voor BLM: wij kunnen sneller reacties verwijderen dan jullie ze kunnen typen. Dus ga ergens anders je tijd verdoen, maar niet op onze pagina."
De Engelse spelers werden net als bij eerdere wedstrijden ook in de uitzwaaiwedstrijd uitgejouwd door een deel van het eigen publiek. Hierop besloot de Britse premier Johnson de fans te vragen "te juichen en geen boe te roepen", waar hij zich eerder afzijdig hield over de negatieve reacties op knielende spelers.
Ook als fans de oproep van Johnson negeren zal het team van Engeland blijven knielen. In een open brief schrijft Southgate dat zijn spelers ermee door moeten gaan. "Het is hun plicht om te blijven communiceren met het publiek over zaken als gelijkheid, inclusiviteit en raciale onrechtvaardigheid, terwijl ze de kracht van hun stem gebruiken om het bewustzijn te vergroten en te onderwijzen."